Những màn phô diễn quyền uy của thần Zeus
Tưởng tượng sét như vũ khí của vị thần tối thượng, con người từ xưa đã nể sợ sức mạnh to lớn, bí ẩn của hiện tượng tự nhiên này.
Sét không chỉ là một trong những hiện tượng thiên nhiên cổ xưa và dữ dội nhất mà còn là một bí ẩn lớn với loài người. Những nhà khoa học ngày nay nói chung đồng ý với nhau về các điều kiện thời tiết có thể hình thành sét nhưng họ vẫn còn tranh cãi về cách những đám mây tích điện và phóng sét như thế nào.
Tia sét làm sáng bầu trời đêm phía trên đền Parthenon ở Athens vào ngày 28/6/1010 vừa qua.
Có hai giả thuyết về nguyên nhân hình thành sét. Đầu tiên là những tinh thể băng li ti nổi xung quanh những đám mây vô tình va vào tinh thể băng lớn, giống như vớ đi dưới chân cọ lên thảm nhà vậy, sự cọ xát này tích điện vào đám mây.
Một đợt sét dữ dội đan trên bầu trời Indianapolis trong bức ảnh được chụp năm 2009 này.
Giả thuyết khác cho rằng nguyên nhân là do sự đối lưu. Những cơn bão tạo ra những luồng không khí chuyển động nhanh và các nhà khoa học nghĩ rằng những dòng khí đi lên đã sạc điện tích dương vào những phân tử khí trong những đám mây và những dòng khí đi xuống chuyển điện tích âm vào đất.
Tấm ảnh được chụp năm 2009 về một cơn bão sét hoang dại với những tia sét đánh xuống những ngọn đồi ở dãy núi Rocky, Colorado.
Đối với những tia sét đánh từ mây xuống mặt đất, có một sự trao đổi phân tử khó tưởng tượng. Một kênh phân tử âm được gọi là “stepped leader” tập trung ở phía dưới cơn bão trong khi những phân tử dương lại tập trung ở những cấu trúc cao trên mặt đất như những tòa nhà, cây cối, trụ điện thoại, thậm chí trên mặt nước.
Chúng ta không thể nhìn thấy kênh phân tử âm này và nó nhanh chóng bắn xuống mặt đất. Kênh phân tử dương trên mặt đất được gọi là “streamers” cũng hướng về phía những phân tử âm. Và khi hai kênh này “bắt tay nhau”, sét đánh!
Bão sét ngoài vịnh Mexico, bức ảnh này do nhiếp ảnh gia nghiệp dư Marc Andre Besel chụp vào tháng 8/2004.
Con người từng chứng kiến sét tương tác với sự phun trào núi lửa, nó là một dạng hoàn toàn khác so với sét trong những cơn bão, những phân tử tro cọ sát, tích điện và tạo ra những đợt phóng điện với cấu tạo hình lông chim. Trong ảnh là những tia sét trên miệng núi lửa ở Eyjafjallajokull, Iceland vào tháng 5 vừa qua.
Bạn đã từng thấy một cái cây hay ngôi nhà bị sét đánh? Tất nhiên nó cháy khô ngay lập tức bởi lẽ nhiệt độ của sét nóng gấp 5 lần nhiệt độ bề mặt mặt trời. GS vật lý của ĐH Washinton Robert H.Holzworth phân tích sức mạnh và nhiệt độ của sét và phát hiện rằng nhiệt độ sét có thể lên đến 53.540 độ F.
Một luồng sét được chụp lại trong một cơn bão ở đảo Grand vào tháng 8/2005.
Những tia sét thậm chí còn có cả phóng xạ. Năm 2009, các nhà khoa học NASA nhờ vào kính thiên văn phát hiện tia Gamma Fermi đã phát hiện năng lượng cực lớn của tia gamma trong sét. Trong hình, những tia sét đánh xuống đất trong một cơn bão vào năm 2005.
Vào bất cứ lúc nào cũng có khoảng 2.000 cơn bão sét xảy ra khắp nơi trên thế giới và khoảng 100 tia sét đánh mỗi giây – 8.640.000 tia sét mỗi ngày và khoảng 3 tỉ tia sét mỗi năm.
Vào tháng 1/2007, mọi người tụ tập ở bờ biển ở Perth, Australia để ngắm pháo hoa chào mừng ngày quốc khách Australia. Màn biểu diễn hoành tráng hơn họ có thể mong chờ.
Những tia sét cắt ngang bầu trời trên sân vận động Rosenblatt ở Omaba, Neb vào tháng 6/2010.
Dù không nên bị ám ảnh về những trận sét nhưng vẫn nên nhớ rằng cẩn thận khi chơi ngoài trời khi bắt đầu có giông sét. Sét có thể đánh xa 10 dặm từ nơi có giông, vì vậy nếu bạn nghe thấy tiếng sấm hoặc thấy sét khi một cơn giông đang kéo đến, hãy tìm cho mình một chỗ trú.
Theo Discovery
